Τί είναι η ενεργητική ακρόαση; Πόσες φορές έχουμε βρεθεί στη θέση του να θέλουμε να βοηθήσουμε τον άλλον και να ‘στίβουμε’ το κεφάλι μας για να κατεβάσει ιδέες και προτάσεις που μπορεί να φανούν χρήσιμες. Αρκετά συχνά, στην προσπάθειά μας να υπάρξουμε εφευρετικοί διαπιστώνουμε ότι ό, τι και να προτείνουμε απορρίπτεται από τον άλλον γιατί έχει ήδη δοκιμαστεί ή επειδή δεν μπορεί να δοκιμαστεί! Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να είναι στ’ αλήθεια, εφόσον πριν μοιραστεί μαζί μας τη δυσκολία του προφανώς έχει καταβάλει πολύ χρόνο, προσπάθεια και ενέργεια προσπαθώντας να εξαντλήσει ο ίδιος του όλες τις εναλλακτικές λύσεις του. Πώς και πιστεύουμε εμείς ότι μέσα από μια σύντομη συζήτηση θα έρθουμε με μια φαεινή ιδέα που ο ίδιος στην πορεία του δε σκέφτηκε; Δεν αμφισβητώ ότι αυτό κάποιες φορές μπορεί να ισχύσει, σίγουρα όχι όμως στο βαθμό που εμείς θεωρούμε.
Ίσως λοιπόν, να ήταν αρκετά πιο χρήσιμο από το να αναλωνόμαστε στην προσπάθειά μας να συμβουλέψουμε, να προτείνουμε ή και να καθοδηγήσουμε, να μείνουμε στην απόπειρα κατανόησης του άλλου και καθρεφτίσματος αυτού που έχουμε κατανοήσει. Μέσα από κάθε πληροφορία που μας δίνει ο άλλος στην επικοινωνία μας κατά την ενεργητική ακρόαση, πέρα από αυτό που λέει, μπορεί κανείς να διακρίνει και ένα σωρό άλλες πληροφορίες που αφορούν πληροφορίες για το πώς νιώθει σε σχέση μ’ αυτό που λέει, τι προσδοκά, τι φοβάται, ποιες οι αξίες του αλλά και πληροφορίες που έχουν να κάνουν με το τι προσδοκά από εμάς και από τη σχέση μας. Φανταστείτε λοιπόν την πορεία μιας συζήτησης όταν μέσα σ’ αυτό που μας λέει ο άλλος εμείς προσπαθούσαμε να ‘διαβάσουμε’ κάτω από αυτό που λέει και να κάνουμε κάποιες ερωτήσεις γύρω από αυτό ή να μοιραστούμε τις υποθέσεις μας μαζί του.
Εκεί για παράδειγμα, στον ταλαιπωρημένο σύζυγο που γυρνάει από τη δουλειά με τη δήλωση στη γυναίκα του ‘…τα πράγματα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο στη δουλειά’ , η γυναίκα του θα μπορούσε να βομβαρδίσει με διευκρινιστικές ερωτήσεις του τύπου ‘..τι έγινε..πότε …ποιος…..και συ τι είπες’, ή να αρχίσει τις προτάσεις ‘εγώ σου λέω μίλα με το αφεντικό σου επιτέλους’.
Ένας άλλος δρόμος μέσα από την ενεργητική ακρόαση, είναι απλά να καθρεφτίσει αυτό που ‘διαβάζει’ ‘φαίνεσαι πολύ αγχωμένος και προβληματισμένος…μήπως νιώθεις ανασφάλεια ότι μπορεί να χάσεις τη δουλειά σου;’ Να καταλάβει το μήνυμα της σχέσης ‘μου φαίνεται θες να το συζητήσουμε για να το εκτονώσεις’ ή και να τον βοηθήσει να προχωρήσει τη σκέψη του ‘τι νομίζεις ότι θα σε βοηθούσε να κάνεις, σ’αυτήν τη φάση;’
Τι συμβαίνει λοιπόν εκείνη τη στιγμή της ενεργητικής ακρόασης; Δίνει η γυναίκα το μήνυμα στο σύζυγο ότι μπορεί να τον καταλάβει και ορίζοντας αυτό που βλέπει, τον βοηθά και τον ίδιο να συνειδητοποιήσει τη διάσταση του συναισθήματός του. Δείχνει εμπιστοσύνη στις δυνατότητες του ίδιου αποστασιοποιούμενη από τις συμβουλές που θα μπορούσε να δώσει και αυτό δημιουργεί ένα κλίμα σεβασμού στη σχέση. Δηλώνει τη διαθεσιμότητά της να ακούσει και να ανταποκριθεί στο βαθμό που ο άλλος θα ζητήσει.
Νομίζω θα συμφωνήσουμε όλοι, ότι πολλές φορές όταν καταφεύγουμε στον άλλον με έναν προβληματισμό μας, δε θέλουμε ούτε να ακούσουμε τη γνώμη του, ούτε την πρότασή του. Πολλές φορές θέλουμε απλά να μοιραστούμε, να νιώσουμε ότι ο άλλος μας καταλαβαίνει ίσως και να ξεμπλοκάρουμε μέσα από την κουβέντα αυτή. Εκεί το να ακούμε ενεργητικά, προσπαθώντας να βάλουμε σε λόγο τα συναισθήματα που αντιλαμβανόμαστε από τον άλλον και τις σκέψεις που ίσως υποθέτουμε ότι υπαινίσσεται, ίσως θα ήταν το πιο βοηθητικό για το πρόβλημα του. Σίγουρα όμως θα ήταν και πιο επωφέλιμο για τη σχέση μας την ίδια!
